“DNA’da ameliyat yapabilen teknoloji” olarak bilinen Crispr uygulamaları ile ilgili her geçen gün yeni yollar kat ediliyor. Üsküdar Üniversitesi’nde düzenlenen Crispr Circle başlıklı aktiflikte konuşan Üsküdar Dr. Öğretim Üyesi Cihan Taştan, “Hem gen silinmesi hem gen tamiri sayesinde tarih boyunca 7 bine yakın hastalıktan mustarip olan insanlık artık hastalıklarını tedavi ederek sağlıklı 2. versiyonlarına ulaşacak. Hatta insanların doğmadan reçeteleri yazılabilecek” dedi. Aktifliğe çevrimiçi olarak katılan TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal ise Crispr Circle uygulamalarının yalnızca insan sıhhatine değil, tarım ve hayvancılık üzere gelecekteki birçok sorunun tahliline katkıda bulunabilecek bir mevzu olduğunu söyledi. Mandal, “Üniversite öğrencileri araştırma projeleri takviye programımız kapsamında 34 tane Crispr teknoloji odaklı projemiz bulunuyor. Bunlardan 10 tanesi Üsküdar Üniversitesi öğrencilerine ilişkin. Öğrencilerimizi tebrik ediyorum. ” dedi.

Crispr alanındaki çalışmalarını sürdüren Üsküdar Üniversitesi, bu alanda yeni bir aktifliğe imza attı.  Üsküdar Üniversitesi Öğrenci Kolu Kulübü tarafından Crispr Circle yani genetik düzenleme ve tedavi aktifliği gerçekleştirildi. Tertip Komitesi Lideri İrem Köhserli’nin Crispr Circle tertip grubuna teşekkür etmesiyle başlayan aktifliğe birçok akademisyen ve öğrenci katıldı.

Dr. Cihan Taştan: “Crispr bir genetik mühendislik aracı olarak hayatımıza girdi, pandoranın kutusu açıldı.”

“İnsandaki binlerce hastalığın genetik tamirini yapabileceğimiz Crispr uygulamalarından bahsedeceğiz.” kelamlarıyla konuşmasına başlayan Üsküdar Üniversitesi Transgenik Hücre Teknolojileri ve Epigenetik Uygulama ve Araştırma Merkezi (TRGENMER) Yöneticisi, Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Cihan Taştan, “Crispr sistemi 2020 yılında Nobel mükafatı kazanan, geçtiğimiz yıl içerisinde bilhassa bütün canlıların genetiğini değiştirebilen bir genetik mühendislik aracı olarak hayatımıza girdi, pandoranın kutusu açıldı. Yüzlerce canlının genetik modifikasyonu, genetik geliştirilmesi bu sistemle yapıldı. Böylece hem gen silinmesi hem gen tamiri sayesinde yüzlerce yıllık insanlık tarihi boyunca 7 bine yakın hastalıktan mustarip olan insanlık toplumu artık hastalıklarını tedavi edebilecek. Hatta beşerler doğmadan evvel reçeteleri yazılabilecek. Şahsileştirilmiş ve hedefselleştirilmiş tedavilerin son doruk noktasına ulaşmış durumdayız.” açıklamasında bulundu.

Dr. Taştan: “Hastalıkların birçoklarının tedavi edildiği yeni bir periyoda yaklaşmak üzereyiz”

Crispr sistemiyle geçtiğimiz Covid-19 pandemisinde olduğu üzere yeni kuşak aşı ve antiviral casusların da üretilebileceğine değinen Dr. Öğretim Üyesi Cihan Taştan, “Dolayısıyla transhümanizim dediğimiz insanların ikinci versiyonunda hastalıkların birçoklarının tedavi edildiği yeni bir periyoda yaklaşmak üzereyiz. Bu periyodun ehemmiyetini ve kıymetini ve tüm gençlerimizin bu formülleri bilmesinin ne kadar katma bedelli bir şey olduğunu düşünerek Crispr Circle akımını ve aktifliğini başlattık.” dedi.

Taştan, düzenlenen aktiflikle öğrencilerin ‘Crispr nedir? Sistemler nasıl tasarlanır? Uygulamalar nelerdir? Projeler nasıl tasarlanır? RNA dizaynları ve Crispr dizaynları nasıl yapılır? Genetik modifiye hücrelerinin nasıl çalıştığı nasıl kanıtlanır?’ Hukukî ve etik yaklaşımı nasıl tanımlanmalıdır?…  gibi sorulara karşılık bulabileceklerini söyleyerek konuşmasını tamamladı.

“Önemli bir teknolojiyi konuşuyoruz”

Üsküdar Üniversitesi’nin konut sahipliğini yaptığı aktifliğe çevrimiçi katılan TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal aktifliğin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek kelamlarına başladı. Mandal, “Özellikle öğrenci arkadaşlarımızın başlatmış oldukları teşebbüsleri Türkiye’nin neresinde olursa olsun, hangi seviyede olursa olsun her basamakta desteklemeye ve katkı vermeye çalışıyoruz. Kıymetli bir teknolojiyi konuşuyoruz. 2020 yılında Nobel ödülüyle birlikte bilinen bir hale geldi lakin çok daha değerli bir geçmişi olan bir mevzu. Bilimsel derinlikli bir hipotez ve varsayımlardan öte, artık gerçek ortamda kullanılabilirliği noktasında da insanlık için büyük bir potansiyel taşımasını değerli görüyorum.” dedi.

“Sadece insan sıhhati değil, birçok sorunun tahliline katkıda bulunabilecek bir konu”

Crispr teknolojilerinin hayat kodunun yine yazılması için yeni bir araç olduğunu belirten Mandal, “Birden fazla alanı etkileme potansiyeli çok yüksek. Yalnızca insan sıhhati değil, gelecekteki birçok sorunun tahliline katkıda bulunabilecek bir mevzu. Alan itibariyle bakıldığı vakit dünyada birinci 10 alan ortasında yer alıyor Crispr teknolojileri. Gelecekte çok daha gündemde olabilecek bir başlık.” sözlerini kullandı.

Üsküdar Üniversitesi öğrencilerinin büyük başarısı

Üsküdar Üniversitesi’ndeki öğrencileri tebrik ederek konuşmasını sürdüren Prof. Dr. Hasan Mandal, “Bizim şu an 5 bin 500 tane star bursiyerimiz var, bunların 29 tanesi Crispr teknolojileri alanında. 3 tanesi de Üsküdar Üniversitesi öğrencilerinin dahil olduğu star bursiyerlilik projeleri. Üniversite öğrencileri araştırma projeleri takviye programımız kapsamında da desteklemiş olduğumuz 34 tane Crispr teknoloji odaklı proje var. Bunlardan 10 tanesi Üsküdar Üniversitesi’ne ilişkin. Yürütücüsü ve yöneticisi öğrenciler olan projeler… Geleceğimize baktığımız vakit elimizdeki en değerli kaynağımız gençlerimiz. Bu aktifliği düzenliyor olmaları da bunun hoş bir delili. Tebrik ediyorum öğrenci arkadaşlarımı.” diyerek konuşmasını tamamladı.

“Bu çalışmalar bizlere kıymet katacak”

Etkinliğe katılan Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nazife Güngör ise üniversitenin, akademisyenlerin ve öğrencilerin bilimsel çalışmalarda, araştırmalarda ve üniversal düzlemde çıkış yaparak ortaya koydukları teşebbüslerin gurur verici olduğunu belirterek, “Hemen çabucak TÜBİTAK projelerinin bütün kategorilerinde hocalarımızın ve öğrencilerimizin projelerini imzalıyor olmanın gururu içerisindeyim. Hocalarımızın ve öğrencilerimizin laboratuvardan çıkmadan bu tertip ve bu bilimsel aktiflik üzerinde bir müddettir çalıştıklarını gururla ve övünçle izliyoruz. Bu halde dünyayla yarışacağız, üniversal bir üniversite olacağız. Bu çalışmalar bizlere paha katacak. Üniversite bu türlü bir şeydir. TÜBİTAK da yanımızda olduğu sürece biz bu ivmeyi hızlandırarak devam edeceğiz, zira yüksek nitelikli bir bilim takımımız var.” değerlendirmesinde bulundu.

Etkinlikte uzmanlar Crispr uygulamaları hakkında bilgiler verdi 

Crispr Circle aktifliği kapsamında; Dr. Öğr. Üyesi Cihan Aydın “Genom Düzenlemede Crispr/Cas Enzimleri”, Doç. Dr. Ozan Kocadağlı “Crispr’da Yeni Bir Çağ: Yapay Zeka”, Doç. Dr. Musa Kavas “Bitki Islahında Crispr/Cas9 Uygulamaları”, Av. Yıldız Tuğçe Erduran “Crispr ve Etik”, Elif Akçay “Transhümanizm” ve Prof. Dr. Sevim Işık “Crispr ve Kök Hücre Teknolojileri” mevzularında sunumlarını gerçekleştirdi. Aktiflik teorik ve pratik Crispr Workshop’u ile sona erdi. (BSHA)