Bayana yönelik şiddet ne yazık ki toplumumuzun büyük meseleleri ortasında yer alıyor. 2021 yılının sırf birinci iki ayında 48 bayan hayatını kaybetti. Geride bıraktığımız 2020 yılında ise 408 bayan şiddete kurban verildi.

Kayıtlara yansıyan bu sayıların dışında, bayana yönelik şiddetin farklı boyutlarına da dikkat çeken Psikolog G. Tansu Ocak, şiddetin sırf fizikî kaynaklı olmadığını, ruhsal şiddetin de yıkıcı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti. Psikolog Ocak, şiddeti tanımlayarak, fizikî, ruhsal, cinsel ve ekonomik şiddetin nasıl tanımlayabileceğimize dair değerli bilgiler paylaştı.

“CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ BAYANLARIN RUH SIHHATİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR”

Cinsiyet eşitsizliğinin yaşandığı toplumlarda bireylerin daha sağlıklı ve üretken olduğuna dikkat çeken Psikolog G. Tansu Ocak, “Cinsiyet eşitsizliği, bayanların ruh sıhhatini olumsuz istikamette etkilemektedir. Bireylerin yalnızca cinsiyetlerinden ötürü omuzlarına yüklenen toplumsal cinsiyet rolleri bireyleri istemedikleri şeye maruz bırakmakta bunlar çok gerilime ve tasaya sebep olmakta hasebiyle tüm bunlar ruh sıhhatini olumsuz tarafta etkilemektedir. Halbuki cinsiyet eşitliği, her cinsiyetten insanın eşit haklara, sorumluluklara ve fırsatlara sahip olmasıdır. Cinsiyet eşitliği, bayanlara ve kız çocuklarına yönelik şiddeti pürüzler. Vatandaşlarına hiçbir ayırım yapmadan, eşit bedel veren ülkeler daha inançlı ve daha sağlıklıdır. Bu da ruh sıhhatini olumlu tarafta etkilemekte ve sağlıklı bir kuşağın temelini oluşturmaktadır” tabirlerini kullandı.

“ŞİDDET DÖNGÜSÜNÜ VAKTİNDE KIRMAK ÖNEMLİDİR”

Şiddeti kabul etmek ve beğenilen görmenin şiddet döngüsünü besleyeceğini söz eden Psikolog Tansu Ocak, “Şiddet şahısların hayat üslubuna, yaşına ve tavrına bağlı olarak alakalarda farklı formlarda kendini gösterir. Bazen şiddet o kadar küçük başlayabilir ki bunu şiddet olarak tanımlamak bile zordur. Örneğin, şiddet lakap takmak, ekonomik olarak kısıtlamak yahut başka insan alakalarından soyutlanmak formunda başlayabilir. Sürdürülmesini yahut tırmanmasını önlemek için şiddet döngüsünü vaktinde kırmak kıymetlidir. Az da olsa hiçbir şiddet kabul edilmemeli yahut beğenilen görülmemelidir.  Şiddet denildiği vakit akla birinci olarak fizikî şiddet gelmektedir. Lakin şiddet bununla sonlu değildir. Bayana yönelik şiddet, fizikî olduğu kadar, psikolojik(duygusal), cinsel ve ekonomik boyutlarıyla da görülmektedir” formunda konuştu.

“PSİKOLOJİK ŞİDDET DAHA YAYGIN LAKİN DAHA AZ BİLİNİYOR”

Bayana yönelik şiddetin çeşitlerini açıklayan Psikolog Ocak, az bilinen ve reaksiyon gösterilmeyen ruhsal, cinsel ve ekonomik şiddetin de yıkıcı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti.

Psikolog Ocak şiddet tiplerini;

“Fiziksel şiddet; fizikî gücün kullanılması ile direkt beden bütünlüğüne verilen ziyandır. Tokat, tekme, yumruk, itme, korktuğu bir yerde yahut bir şeyle yalnız bırakma, azap etme vb. tavır ve davranışlarda bulunma fizikî şiddete örnektir.

Ruhsal şiddet; çoklukla fizikî şiddetten daha yaygındır lakin daha az bilinmekte ve daha az reaksiyon gösterilmektedir. Bunun nedeni ise ruhsal şiddetin çok az fark ediliyor olması. Ruhsal şiddete maruz kalmış şahıslar, ruhsal şiddete uğramamış bireylere nazaran bir diğerine ruhsal şiddet uygulamaya daha eğilimli oluyorlar. Tehdit, aşağılama, çok ve zalimce eleştirme, manipülasyon, isim takma, buyruk verme, küfretme, alay etme, hakaret etme, duygusal olarak ihmal etme, küçümseme, pasif agresif davranışlar (küsmek, hız asmak, terk etmekle tehdit etmek…) sergilemek ruhsal şiddetin örneklerindendir. Yapılan çalışmalarda ülkemizde her iki bayandan biri ruhsal şiddete maruz kalmaktadır.

Cinsel şiddet; kişiyi rahatsız eden, kişinin kendi isteği olmadan rastgele bir cinsel aksiyona maruz kalmasıdır. Cinsel şiddet hem fizikî hem ruhsal şiddet barındırır. Fizikî şiddetten farkı cinsel şiddette kişinin cinsel bütünlüğüne yapılan bir taarruz kelam hususudur. Fakat bu atak yalnızca fizikî bir nitelik taşımak da zorunda değildir. Kelamlı olarak yapılan cinsel taciz de cinsel şiddettir. Cinsel taarruza uğramış birine verilen ziyanlardan biri de olayın yarattığı travmadır münasebetiyle cinsel şiddetin içerisinde ruhsal şiddet de vardır.

Ekonomik şiddet; kişinin ekonomik olarak gereksinimlerinden yoksun bırakılması ve paranın güç, tehdit, denetim aracı olarak kullanılmasıdır. Bayanın çalışmasına yahut işinde ilerlemesine pürüz olma, eşit işe eşit fiyat ödememe, bayan olduğu için mirastan yoksun etme, bayanın maaşına el koyma, kişiyi parasız bırakma yahut az bir ölçüyle geçinmesini bekleme, para biriktirmesine pürüz olma üzere davranışlar ekonomik şiddetin örneklerindendir” sözleriyle açıkladı.

“PSİKOLOJİK ŞİDDETİ FARK ETMEK ZORDUR”

Ruhsal şiddetin en çok aile yakınları tarafından uygulandığını, dolaylı olarak gerçekleştiği için fark edilmesinin sıkıntı olduğunu belirten Psikolog Tansu Ocak, “Psikolojik şiddetin en çok bulunduğu yer bayanın aile ortamıdır. Ruhsal şiddetin farkına varılması zordur zira genelde kişinin en yakınları tarafından uygulanır. Fark edilememesinin bir öbür sebebi de direkt değil, dolaylı bir biçimde yapılıyor olmasıdır. Aşağılayıcı küçümseyici tutumlara maruz kaldıklarından şiddete uğrayan bireyler kendilerini yetersiz, makûs ve hatalı hissetmekte bu da vakitle düşük benlik hürmetine neden olmakta ve hasebiyle kendilerine uygulanan ruhsal şiddetin farkına varamamalarına ve reaksiyon gösterememelerine sebep olmaktadır” diye konuştu.

“PSİKOLOJİK ŞİDDET NASIL FARK EDİLİR”

Psikolog Tansu Ocak ruhsal şiddeti fark edilebilir kılmak için, “Eğer bağlantılarınızda ruhsal şiddetin olup olmadığından emin olamıyorsanız, muhtemelen ruhsal şiddete maruz kalıyorsunuzdur. Bu durum, zararsız bir formda başlayabilir ve vakitle şiddetin düzeyi artabilir. Kendinizi bağınızda rahat, özgür hissetmiyor, baskı altında, kısıtlanmış, aşağılanıyor ve çok eleştiriliyorsanız ruhsal şiddete maruz kaldığınızı söyleyebilirim. Vakit kaybetmeden durumun farkına varmak, harekete geçmek ve ruhsal dayanak almak gerekir” tabirlerini kullandı.